الکل های رایج و مورد استفاده در حال حاضر شامل اتانول (الکل سفید یا الکل طبی)، متانول (الکل صنعتی یا الکل چوب)، ایزوپروپیل الکل و اتیلن گلیکول(ضدیخ) هستند.

 

فقط الکل طبی یا اتانول خاصیت ضدمیکروبی و ضد عفونی دارد و بهترین نوع آن الکل70 درصد است، محدوده آن می تواند بین 60 تا 80 درصد باشد و خارج از این محدوده، اثرات ضدمیکروبی و ضد عفونی خوبی را دارا نیست.

ایزوپروپیل الکل به عنوان حلال و مایع تمیز کننده به کار می رود، خاصیت ضدعفونی کننده و ضدمیکروبی آن به مراتب کمتر از اتانول است، در ساخت انواع شیشه شورها، رنگ ها، صابون ها، لوسیون ها، اسپری های مو و مواد آرایشی، صنعت چاپ کاربرد دارد.

اتیلن گلیکول(ضدیخ): بی رنگ، بی بو و شیرین مزه است، به عنوان ترکیبی از ضدیخ در اتومبیل کاربرد دارد و در صنعت در ساخت پلی استر به کار می رود، به دنبال خوردن می تواند مسمومیت کشنده ایجاد کنند.

متانول (الکل صنعتی یا الکل چوب): این نوع الکل، کاربرد وسیعی در صنعت دارد و به عنوان پاک کننده و براق کننده استفاده می شود، توسط یک شیمیدان آلمانی به نام ماتیاس پیر در سال 1923 کشف شد، متانول ماده ای سمی است و از طریق پوست (جذب پوستی)، تنفس و خوردن می تواند باعث ایجاد مسمومیت شود، خاصیت ضدعفونی و ضدمیکروبی آن بسیار کم و در بین الکل ها از همه ضعیف تر است، نوشیدن آن می تواند باعث کوری (موقت یا دائم) و حتی مرگ شود، این الکل به هیچ عنوان مصرف خوراکی ندارد.

در روزهای اخیر به دلیل شیوع ویروس کرونا و کمبود الکل طبی، بسیاری از مردم، برای ضدعفونی دست ها از متانول استفاده می کنند، همانطور که ذکر شد خاصیت ضدمیکروبی و ضد عفونی آن بسیار ضعیف است و ضرر آن بیشتر از سود آن است و می تواند از طریق پوست جذب شده و باعث مسمومیت و تخریب پوست دست شود، بنابراین برای این موارد به هیچ وجه توصیه نمی شود.

در بین مردم به ویژه آنهایی که به دستورات پزشکی _ بهداشتی توجه ندارند و یا معتقدند که الکل می تواند به شکل خوراکی، کل بدن را ضدعفونی کرده و در زمان اخیر می تواند کرونا را نابود سازد و خوردن الکل طبی و در شرایط نبود آن، متانول را به جای آن مصرف کنند که هیچ کدام به شکل خوراکی خاصیت ویروس کشی در بدن را ندارند و علاوه بر آن، متانول می تواند منجر به کوری یا مرگ فرد شود.

برخی از افراد سودجو در جامعه با افزودن موادی از جمله وایتکس به متانول رنگ آن را تغییر داده که به رنگ الکل طبی در می آید(سفید روشن)، اما تمامی خواص سمی خود را دارد و احتمالا به عنوان الکل سفید یا طبی به خورد مردم می دهند که عوارض زیادی را برای فرد به دنبال دارد.

در روزهای اخیر تعداد مسمومان با متانول به شدت رو به افزایش است که به دو دلیل این مسمومیت همچنان سیر صعودی دارد.

نخست اینکه بعضی از افراد مصرف الکل داشته اند و در حال حاضر در نبود الکل طبی روی به خوردن متانول آورده و دسته دوم برای ضدعفونی بدن خود در برابر ویروس کرونا آن را مصرف می کنند که هیچ کدام از این روش ها، جنبه علمی ندارد و هیچ گونه خاصیت ضدعفونی کردن بدن یا جایگزین کردن آن به جای اتانول (الکل طبی) جنبه علمی ندارد.

تعدادی از این بیماران به دلیل وخامت حالشان فوت کرده اند و تعدادی هم بسیار بدحال در ICU بستری هستند.

از عوارض جدی مسمومیت با متانول، کوری موقت یا دائم هم می تواند باشد، بنابراین با توجه به موارد ذکر شده به طور خلاصه نکات زیر را رعایت کنیم:

1-به هیچ وجه از متانول یا الکل صنعتی برای ضدعفونی دست ها و یا از خوردن آن برای ضدعفونی و از بین بردن ویروس کرونا استفاده نکنیم.

2-متانول، خوراکی نیست و خوردن آن مسمومیت کشنده و کوری را به دنبال دارد.

3-به توصیه های پزشکی بهداشتی تیم های پزشکی دقت و توجه زیاد شود.

4-برای تهیه الکل برای ضدعفونی کردن دست ها به منابع مورد اطمینان و معرفی شده از سوی دانشگاه های علوم پزشکی مراجعه شود./105

دکتر «فاضل گودرزی»؛ متخصص مسمومیت ها- داخلی و سم شناسی بالینی و عضو هیات علمی گروه طب اورژانس دانشگاه علوم پزشکی شیراز