برنج قهوه ای یک منبع غنی منگنز، منبع خوب سلنیم، فسفر، مس، منیزیم و نیاسین است. آسیاب کامل و صیقل دادن برنج قهوه ای و تبدیل آن به برنج سفید، باعث تخریب بیش از نیمی از محتوای نیاسین، تیامین، پیریدوکسین، منگنز، فسفر، آهن و همه فیبر غذایی و اسیدهای چرب ضروری می شود.

 

دانه کامل برنج چندین لایه مختلف دارد. اگر خارجی ترین لایه پوست طی فرایند حذف شود، برنج قهوه ای نامیده می شود که این فرایند کمترین میزان آسیب را به ارزش تغذیه ای برنج وارد می کند.

اگر برنج قهوه ای تا حدی آسیاب شود که سبوس و بیشتر لایه جنینی اش را از دست دهد، به برنج سفیدی تبدیل می شود که بیشتر مواد مغذی اش را از دست داده است.

این صیقل دادن و آسیاب کردن باعث از بین رفتن لایه آلرون (ماده آلبومینی دانه) که یک لایه غنی از چربی های ضروری و حمایت کننده سلامتی است، خواهد شد. در نتیجه برنج سفید به یک نشاسته تصفیه شده تبدیل می شود که مواد مغذی مفیدش را از دست داده است.

اگر سبوس برنج به طور کامل از آن جدا نشود و سبوس در لایه های داخلی باقی بماند، برنج قهوه ای تولید می شود. این نوع برنج به دلیل وجود سبوس، هم ویتامین بیشتری دارد که اغلب شامل ویتامین های گروه B است و هم از نظر وجود فیبر حائز اهمیت است.

خواص فیبر در برنج قهوه ای برای سلامت ما

فیبرهای غذایی اثرات مفید زیادی دارند، از جمله اینکه فرد را برای مدت بیشتری سیر نگه می دارد و از پرخوری و اشتهای کاذب جلوگیری می کند. گزارش های زیادی نشان داده اند که مصرف برنج قهوه ای به جای برنج سفید می تواند دیابت و چربی خون بالا را بهبود بخشد. زیرا برنج قهوه ای نسبت به برنج سفید، از نظر فیبر غذایی غنی تر است و به همین دلیل هضم و جذب کربوهیدرات را به تاخیر می اندازد.

یکی دیگر از فواید وجود سبوس در برنج قهوه ای، پیشگیری از یبوست است. وقتی یبوست کمتر شود، احتمال عوارض جانبی نظیر هموروئید و شقاق هم کمتر می شود.

علاوه بر این برنج قهوه ای، ترکیبات عملکردی مختلف مثل «گاما آمینو بوتیریک اسید» دارد که سطح گلوگز خون، لیپید خون و پراکسیداسیون را بهبود می بخشند. دانه غلات کامل (برنج قهوه ای) که شامل فیبر نامحلول، منیزیم، ویتامین E و فیتوکمیکال ها است، ممکن است به طور پیوسته ای با کاهش سطح فشار خون، کاهش غلظت کلسترول خون، بهبود متابولیسم گلوکز و کاهش استرس اکسیداتیو روی سلامت قلب و عروق تاثیر داشته باشند.

برنج قهوه ای همچنین خاصیت ضدسرطانی داشته و در پیشگیری از سرطان کولون مفید است. برنج قهوه ای یک منبع غنی فیبر موردنیاز برای کاهش اندازه زمانی است که مواد سرطانزا در تماس با سلول های کولون قرار می گیرند و همچنین برنج قهوه ای یک منبع خوب سلنیم است که به طور قابل توجهی ریسک سرطان را کاهش می دهد؛ زیرا سلنیم یکی از اجزای اساسی سیستم دفاع آنتی اکسیدانی و عملکرد سیستم ایمنی بدن است.

در مجموع برنج قهوه ای نسبت به برنج سفید فواید بیشتری دارد و توصیه می شود همه افراد به ویژه بیماران مبتلا به دیابت، کم کم این نوع برنج را در سفره غذایی خود جای دهند.

«شبنم باقری» کارشناس ارشد تغذیه بالینی دانشکده تغذیه و علوم غذایی شیراز